Ustawa z dnia 9 marca 2023 r.  o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie dnia 1 lipca 2023 r. – uzasadnieniem wprowadzonych zmian była konieczność usprawnienia procesu sądowego. Jak wskazał ustawodawca:

Projekt zmierza do uproszczenia obowiązujących procedur, co przełoży się na zmniejszenie obciążenia sądów pracą i skrócenie czasu trwania postępowań. Celem zmian jest także ułatwienie stronom i pełnomocnikom kontaktu z sądem, ułatwienie konsumentom dochodzenia swoich praw na drodze sądowej oraz wypełnienie luk w obowiązującym prawie.

***

W poprzednim artykule wprowadzającym, który skrótowo przybliżał większość wprowadzanych zmian, wspominaliśmy m.in. o postępowaniu z udziałem konsumentów, sprawach bagatelnych, instytucji pełnomocnictwa do doręczeń czy ograniczeń dotyczących wniosków o wyłączenie sędziego.

Czytaj: Nowelizacja KPC [Lipiec 2023]

***

Ogólne wymogi formalne pism procesowych

Na początku warto przypomnieć ogólne wymogi formalne, które powinno spełniać każde pismo procesowe. Zgodnie z art 126 k.p.c. to miedzy innymi:

• oznaczenie sądu do którego skierowane jest pismo,
• imiona i nazwiska lub nazwy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników,
• określenie rodzaju pisma (np. pozew o zapłatę),
• osnowę wniosku lub oświadczenia,
• w przypadku, gdy jest to konieczne do rozstrzygnięcia co do wniosku lub oświadczenia wskazanie faktów i dowodów na ich poparcie,
• podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika
• wymienienie załączników.

Ponadto, jeżeli pismo jest pierwszym pismem w sprawie, powinno zawierać także:

• oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy stron albo, w przypadku gdy strona jest przedsiębiorcą wpisanym do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej – adres do korespondencji wpisany do CEIDG;
• oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy przedstawicieli ustawowych i pełnomocników stron;
• numer PESEL lub NIP powoda będącego osobą fizyczną lub numer KRS, a w przypadku jego braku – numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP powoda niebędącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania.

Dalsze pisma procesowe powinny zawierać wskazanie sygnatury akt (art. 126 § 2(1) k.p.c.).

Wymogi wymienione powyżej co do zasady pozostają bez zmian.

Jednakże w przypadku pierwszego pisma w danej sprawie w ślad za nowelizacją należy wskazać adres do doręczeń z CEIDG, a nie tak jak dotychczas adres do korespondencji. Wprowadzona zmiana, która polega na zastąpieniu wyrazów „adres do korespondencji” wyrazami „adres do doręczeń” ma na celu dostosowanie siatki pojęciowej tego przepisu do przepisów regulujących kwestię doręczeń. Zgodnie z art. 133 § 2[1] k.p.c. pisma procesowe, w przypadku przedsiębiorców wpisanych do CEIDG, należy doręczać co do zasady na adres do doręczeń udostępniony w tej ewidencji.

Elementy pism procesowych dotknięte zmianą

Istotną zmianą jest dodany art. 128[1] k.p.c., który odnosi się do enumeratywnie wymienionych profesjonalnych pełnomocników, jakimi są: adwokaci, radcowie prawni, rzecznicy patentowi i Prokuratoria Generalna RP.

Stosownie do niniejszego przepisu na profesjonalnych pełnomocnikach ciąży wymóg większego rygoryzmu w systematyzowaniu pism procesowych. W konstrukcji pisma profesjonalny pełnomocnik powinien wyodrębnić wszystkie:

• oświadczenia,
• twierdzenia,
• wnioski, w tym wnioski dowodowe.

Profesjonalny pełnomocnik powinien więc umieścić wszystkie wnioski dowodowe w treści petitum (dotychczas wystarczyło zawrzeć je tylko w treści pisma). Wymóg ten ma zwiększyć przejrzystość pism procesowych, a przy tym usprawnić cały przebieg procesu, bowiem zdarzało się tak, iż dowody zawarte tylko w treści uzasadnienia bywały przeoczone. Zdaniem ustawodawcy:

Celem tego przepisu jest przede wszystkim zmobilizowanie zawodowych pełnomocników do konstruowania pism procesowych w sposób zwięzły i przejrzysty, aby wyraźnie wyodrębnić w nich petitum. Nierzadko zdarza się bowiem w praktyce, że wnioski dowodowe zgłaszane są jedynie w uzasadnieniu – które w wielu wypadkach bywa bardzo obszerne – przez co mogą zostać przeoczone. Intencją projektodawcy jest, aby w odniesieniu do stron zastępowanych przez profesjonalistów już we wstępnej części pisma (petitum) wskazywano wszelkie wnioski, w tym dowodowe.

Podkreślić należy, iż wnioski dowodowe zgłoszone tylko w uzasadnieniu nie wywołają żadnych skutków – zostaną całkowicie pominięte bez wydania rozstrzygnięcia w tym przedmiocie.

Warto zaznaczyć, że pismo procesowe wnoszone przez  stronę, która nie jest reprezentowana przez pełnomocnika wskazanego w art. 128[1] k.p.c., nie będzie opatrzone sankcją. W tym przypadku umieszczenie twierdzeń, oświadczeń oraz wniosków poza petitum pisma nadal będzie wywoływało skutki prawne.

Powyższe rozwiązanie ma korzystny wpływ na szybszy i sprawniejszy przebieg procesu, ponieważ zwięzłe i przejrzyste podanie wniosków dowodowych na wstępie pisma umożliwia zarówno sądowi, jak i drugiej stronie szybkie zapoznanie się z jego treścią, bez ryzyka, że jakieś istotne zagadnienia zostaną przeoczone. Wpływa to także korzystnie na czas poświęcony przez sędziego na lekturę pism, co również przekłada się na przyspieszenie pracy sądów.

Autorka: Wiktoria Stojek

Źródła:
Ustawa z dnia 9 marca 2023 r.  o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw
Uzasadnienie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych ustaw